„Chełmowskiego wszechświat wyobrażony” – zatrzymaj się i „rozkmiń” to.

Podczas projektu trafiliśmy przypadkiem na niezwykłą wystawę prac ludowego twórcy wywodzącego się z Kaszub, która była akurat prezentowana w Oddziale Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku. Przypadkiem, bo umówieni byliśmy w muzeum na warsztaty dotyczące regionu kaszubskiego, co było edukacyjną podstawą, a zwiedzanie tej niesamowitej wystawy otrzymaliśmy w bonusie.

Roztoczył się przed nami świat stworzony przez Józefa Chełmowskiego – pełen nadprzyrodzonej konsekwencji, tolerancji, ładu, sprawiedliwości i cudownej powtarzalności ludzkiego żywota. „Staram się co dzień myśleć o czymś innym nowym, aby się nie stać nudnym dla siebie i innych” – różnorodność prac i swoista filozofia samouka, ludowego twórcy doskonale to potwierdza, zmuszając obserwatora do wnikliwego zastanowienia się nad ziemskim i nieziemskim bytem.

Józef Chełmowski (1934–2013) – rzeźbiarz, malarz, komentator wydarzeń społecznych
i politycznych, autor kilkunastu osobliwych, filozoficznych ksiąg, w których zgłębiał tajemnice świata i człowieka, przyrody i Boga. Pochodził z Brus na Kaszubach. Rodzima tradycja silnie wpływała na jego twórczość, inspirowała go, stanowiła punkt odniesień dla refleksji i artystycznych przedstawień. Poprzez prace plastyczne, częstokroć opatrzone sentencjami i komentarzami, interpretował zdarzenia i kreował własny obraz świata. Był kolekcjonerem, eksperymentatorem i wynalazcą, twórcą oryginalnych konstrukcji technicznych i instrumentów muzycznych.

Zostaliśmy zaproszeni przez artystę do odkrywania złożoności podejmowanych przez Niego wątków egzystencjalnych, które scala religijna wizja świata. W niej naczelne miejsce zajmuje Istota Najwyższa pozostająca w relacji z człowiekiem. Prowadził nas w obszary związane z kondycją człowieka: jego zakorzenienia, uwikłania w historię i przeżywanych dramatów. Napotykaliśmy obrazy ukazujące tragiczne zdarzenia i moralne dylematy. Zauważyliśmy również fascynacje artysty nie-zwykłymi ludźmi z drzemiącą w nich sprawczą siłą.

Wystawa zachwyciła nas bogactwem artystycznego wyrazu, a jednocześnie ujęła prostotą przekazu, inspirując do głębokich przemyśleń.